być na ty
  • Na zarnach sie mełło bez wojne
    22.01.2010
    22.01.2010
    Witam,
    spotykam się czasem z użyciem słowa bez w znaczeniu 'przez' (np. „Nie spałem bez całą noc”). Czy to regionalizm? Skąd pochodzi i czy jest bardzo rozpowszechniony? Czy jest dopuszczalny?
    Dziękuję za odpowiedź.
  • na zaś
    12.07.2002
    12.07.2002
    Spotykam się czasem z wyrażeniem na zaś. Prawdopodobnie oznacza ono 'na wszelki wypadek', ale nie mogę tego znaleźć w słownikach. Czy w swoich badaniach językowych zetknęli się Państwo z czymś takim?
  • ja i Ty
    6.03.2009
    6.03.2009
    Dzień dobry!
    Szanowni Państwo, czy grzeczność językowa polega na tym, żeby do drugiej osoby zwracać się np. Ty, Tobie, przy jednoczesnym skromnym pisaniu o sobie np. ja, mój (chodzi mi o pisownię wielką bądź małą literą)? I czy np. takie zdanie jest dopuszczalne: „Cześć, czemu Cię wczoraj nie było, a Ja czekałem pod blokiem na Ciebie?”?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
  • Ty downie!
    28.05.2007
    28.05.2007
    Witam!
    Moje pytanie dotyczy potocznego, choć niegrzecznego zwrotu: Ty Downie!. Niejednokrotnie słyszy się, jak tak właśnie ludzie do siebie mówią. Chciałem zapytać, bo tak mi się wydaje, czy taki zwrot oznacza tak naprawdę, że wyzywamy kogoś od osoby chorującej na tę chorobę, czyli od głupka. Czy też świadczyć to może o inteligencjii takiej osoby, bo przeciez p. Down był naukowcem. Ludzie używają tego zwrotu w pierwszym znaczeniu, ale jak to wygląda ze słownikowego punktu widzenia??
    Dziękuję.
  • ty tępy buraku
    8.06.2010
    8.06.2010
    Jeden z moich pracowników, uprawnionych do kontroli kierowców, po podejściu do kierowcy, wylegitymowaniu się i przedstawieniu celu kontroli usłyszał w odpowiedzi sformułowqanie ty tępy buraku. Na firmę przewozową została nałożona kara, jednak jej prezes odwołuje się od niej twierdząc, że to sformułowanie „nie jest tożsame z aroganckim zachowaniem”. Proszę o opinię jak jest w rzeczywistości.
    Bardzo dziękuję za udzielenie ewentualnej odpowiedzi.
    Jerzy Dobaczewski
  • Ty – wielką literą
    19.12.2015
    19.12.2015
    Czy mam rację, że pisze się Ciebie, Tobie w korespondencji formalnej, oficjalnej, grzecznościowej, np. w życzeniach. W kontaktach koleżeńskich, gdy znamy się po imieniu i tak się do siebie zwracamy, pisanie z dużej litery nie obowiązuje, forma taka tylko dystansuje.
  • Zaimek ty
    15.06.2020
    15.06.2020
    Redaguję właśnie książkę; ustaliłam z autorką, że będziemy zwracać się do czytelnika wielką literą. Mam jednak wątpliwość co do pisowni ww. zaimka tam, gdzie nie jest on zwrotem do adresata sensu stricto lub tam, gdzie jest to cytat wypowiedzi skierowanej do samej autorki. Podam przykłady:
    1.
    „Opowiem Ci tę historię, żeby Cię poruszyć i zmobilizować do przemyśleń, do przyjrzenia się sobie"
    „Postarałam się wpleść tutaj sporo wiedzy psychologicznej, która może Cię wzbogacić i zainspirować do przemyśleń.”
    – tu nie mam wątpliwości, to zapis zgodny z przyjętą konwencją.
    2.
    „Książka, którą trzymasz w rękach, jest bardzo osobista. (…) Gdy pokazałam pierwszy szkic jednemu z moich przyjaciół, napisał mi: (…) Ja w nim widzę twój cel osobisty: rozliczyć się ze wszystkim co cię spotkało i co masz w głowie. (…) Chcesz żeby cię oceniali?"
    „Pewnego razu przyjaciel zapytał mnie:
    — Słuchaj, ale powiedz, czy wolałabyś nieść ten swój bagaż i żyć, czy tego nie mieć, ale żeby cię w ogóle nie było?
    Ja odpowiedziałam sobie na to pytanie. A Ty? Co odpowiesz?"
    – tu autorka cytuje swojego przyjaciela, który zwracał się bezpośrednio do niej.
    3.
    „Albo gdy byłyśmy nad morzem z mamą, siostrą mamy i moją kuzynką, w ramach rozrywki chodziłyśmy na Rodeo – sztucznego byczka, który robiąc gwałtowne zwroty starał się zrzucić swojego jeźdźca. Ta zabawa miała rosnące programy trudności. Płaciło się raz, ale jak byczek zrzucił cię od razu, to twoja strata.”
    – tu, podobnie jak wyżej, mam poważne wątpliwości; nie jest to zwrot do adresata sensu stricto.
    Czy podane zapisy są poprawne, czy może jednak przekombinowałam i powinnam wszędzie zastosować wielką literę?
  • italianica na -ccia i -ccio
    3.02.2010
    3.02.2010
    Według reguł rzeczowniki włoskie zakończone na -ccia powinny w polskim tekście mieć dopełniacz -ccii. Jednak italianiści twierdzą, że w wymowie to zakończenie brzmi bardziej jak -czcza niż -czczja. Może więc bardziej uzasadnione byłoby zakończenie -czi?
  • na 45-tym kilometrze 45-kilometrowej trasy
    5.07.2010
    5.07.2010
    Czy kiedy zapisujemy liczby w zdaniach typu: „Od czterdziestu pięciu dni chodzę do szkoły”, możemy użyć formy 45-ciu? Zajmuję się tłumaczeniami i często muszę skracać tekst. Taki zabieg byłby bardzo pomocny, ale nie wiem, czy jest zgodny z zasadami pisowni.
    Dziękuję za pomoc.
  • nieodmienność nazwiska na życzenie
    28.10.2011
    28.10.2011
    Wiem, że problem odmiany nazwisk był poruszany w poradni już wielokrotnie i powinniśmy je odmieniać, ale jak postąpić w przypadku, gdy właściciel nazwiska sobie tego nie życzy? Zapraszamy Wojciecha Spirydowa czy Wojciecha Spirydow, Kamila Jacobsa czy Kamila Jacobs, Damiana Odora czy Damiana Odor, Adriana Fąsa czy Adriana Fąs, Zofię Tyburczą czy Zofię Tyburczy?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego